Komisja Europejska wszczyna formalne postępowanie ws. pomocy Przewozom Regionalnym

Komisja Europejska rozpoczęła szczegółowe postępowanie wyjaśniające w sprawie pomocy na restrukturyzację dla spółki Przewozy Regionalne. Wątpliwości Komisji budzi fakt, że spółka mogła już w przeszłości otrzymać pomoc państwa. Zgodnie z unijnymi przepisami przedsiębiorstwo może otrzymać pomoc restrukturyzacyjną tylko raz na 10 lat. – Spółka Przewozy Regionalne korzystała już w przeszłości z pomocy państwa. Musimy ocenić, czy przyznana pomoc jest zgodna z unijnymi przepisami dotyczącymi pomocy państwa i zadbać o to, by wsparcie publiczne nie prowadziło do zakłóceń konkurencji na rynku kolejowym – stwierdziła unijna komisarz odpowiedzialna za politykę konkurencji Margrethe Vestager.

Notyfikacja z 2015 roku
 
Już we wrześniu 2015 r. Polska poinformowała Komisję, że spółka Przewozy Regionalne otrzymała pomoc na restrukturyzację o wartości 770 mln zł (ok. 181 mln euro). Jak czytamy w komunikacie KE, zgodnie z unijnymi zasadami przedsiębiorstwa znajdujące się w trudnej sytuacji finansowej, takie jak Przewozy Regionalne, mogą otrzymać pomoc restrukturyzacyjną tylko raz na 10 lat (tzw. zasada „pierwszy i ostatni raz”). – Chodzi o to, aby uniknąć sytuacji, w której podupadające firmy, zamiast poprawić wyniki i konkurować na rynku dzięki swoim atutom, będą wykorzystywać wsparcie publiczne do utrzymania się na rynku – tłumaczy KE.

Po wstępnej ocenie Komisja stwierdziła, że Przewozy Regionalne otrzymały już wcześniej pomoc ze strony państwa. Teraz rozpoczyna się szczegółowe postępowanie wyjaśniające. W jego ramach będą sprawdzane następujące kwestie: czy udzieloną w przeszłości pomoc państwa należy uznać za pomoc na restrukturyzację, i co za tym idzie, czy pomoc przyznana w 2015 r. jest zgodna z zasadą „pierwszy i ostatni raz”, czy zgodnie z przepisami UE dotyczącymi pomocy państwa Polska zaproponowała odpowiednie środki w celu ograniczenia zakłóceń konkurencji wywołanych przez pomoc na restrukturyzację oraz czy Przewozy Regionalne w wystarczającym stopniu pokrywają część kosztów restrukturyzacji ze środków własnych.

Komisja Europejska zapewnia w komunikacie, że "rozumie, że polski sektor kolei pasażerskich różni się pod niektórymi względami od innych sektorów gospodarki". Przede wszystkim dlatego, że oferuje on usługi użytku publicznego o dużym znaczeniu, na rynku, który nie jest jeszcze w pełni otwarty na konkurencję w skali UE. Komisja zapowiada, że "zastanowi się, jak uwzględnić te różnice przy ocenie pomocy na restrukturyzację dla Przewozów Regionalnych". Komisja Europejska informuje, że przystąpi teraz do dalszego badania, aby ustalić, czy jej wstępne zastrzeżenia znajdą potwierdzenie w rzeczywistości, czy nie. W ramach dochodzenia zainteresowane strony trzecie mogą przedstawić swoje uwagi. – Wynik dochodzenia nie jest jednak przesądzony – podkreśla w komunikacie KE.

Przewozy Regionalne: To kolejny etap działań KE

Spokój odnośnie komunikatu Komisji zachowują Przewozy Regionalne, które przedstawiły "Rynkowi Kolejowemu" obszerne stanowisko w tej sprawie. – Wszczęcie formalnego postępowania w sprawie udzielonej spółce Przewozy Regionalne pomocy publicznej jest typowym w takich przypadkach etapem procedury prowadzonej przez Komisję Europejską i nie stanowi zaskoczenia dla strony polskiej – zapewnia rzecznik spółki Dominik Lebda.

Jak podkreśla, plan restrukturyzacji Spółki został notyfikowany do Komisji Europejskiej i do chwili obecnej, w ramach toczącego się postępowania wstępnego, prowadzony był dialog z Komisją Europejską w formie kontaktów bezpośrednich oraz wyjaśnień pisemnych. –Dotychczas przekazano Komisji Europejskiej szereg dodatkowych informacji i wyjaśnień dotyczących kwestii budzących jej wątpliwości, co będzie kontynuowane w kolejnym etapie procedury – informuje rzecznik. Zdaniem spółki celem postępowania formalnego będzie wyjaśnienie wszelkich wątpliwości dotyczących sprawy oraz zapewnienie, adekwatnej do poziomu skomplikowania, transparentności.

O prowadzonych z Komisją Europejską negocjacjach "Rynek Kolejowy" informował wielokrotnie. Jak pisaliśmy w lipcu, polski rząd zgodził się, by kompensacją za dokapitalizowanie PR było wcześniejsze otwarcie rynku przewozów pasażerskich, niż wynika to z tzw. IV Pakietu Kolejowego. Od rozpoczęcia procesu restrukturyzacji przewoźnika było też wiadomo, że zgoda Komisji na pomoc publiczną nie zapadnie szybko.

Działanie standardowe

Wydaje się zatem, że na razie nie ma powodu do większego niepokoju w tej sprawie niż dotąd. Przewozy Regionalne podają przykłady analogicznego przebiegu procedury notyfikacji pomocy publicznej w sektorze kolejowym. Jak czytamy, rozstrzygnięte ostatnio przez Komisję Europejską przypadki pomocy udzielonej kolejowym przewoźnikom: bułgarskiemu (sprawa nr SA.31250) oraz greckiemu (sprawa SA.32544), gdzie w toku prowadzonych postępowań Komisja Europejska standardowo zgłosiła wątpliwości dotyczące środków pomocowych i w konsekwencji wszczęła formalne postępowania, ostatecznie zakończone w dniu 16 czerwca 2017 r. pomyślnie dla przewoźników. – Komisja wydała pozytywne decyzje uznające udzieloną pomoc za zgodną ze wspólnym rynkiem – zaznacza Dominik Lebda.

– We wrześniu 2015 r. Przewozy Regionalne otrzymały od Agencji Rozwoju Przemysłu pomoc na restrukturyzację w wysokości 770 303 500 zł na warunkach i w wysokości przewidzianej w planie restrukturyzacji. Ze względu na rodzaj udzielonej pomocy, ocena KE będzie prowadzona zasadniczo w oparciu o wytyczne dotyczące pomocy na ratowanie i restrukturyzację, ale nie można wykluczyć zastosowania również innych reguł, ze względu na specyficzny charakter działalności spółki i sektora kolejowego. W ramach wszczętego formalnego postępowania KE będzie kontynuowała badanie szczegółowych kwestii związanych z realizacją działań restrukturyzacyjnych naprawą sytuacji finansowej Spółki celem przygotowania jej do konkurowania na rynku. Ponadto badaniem objęte będą kwestie związane z środkami publicznymi otrzymywanymi przez Spółkę w przeszłości oraz sprawa zapewnienia tzw. środków kompensujących (minimalizujących negatywny wpływ pomocy na rynek). Komisja, w ramach wszczętego formalnego postępowania, będzie kontynuowała badanie powyżej wskazanych elementów – czytamy w komunikacie przewoźnika.

Martwić się trzeba – tak samo, jak wczoraj

Szef Fundacji ProKolej Jakub Majewski zwraca uwagę, że Polska wciąż nie wprowadziła żadnych działań kompensujących w zamian za pomoc udzieloną spółce. – Nie można za takie działania uznać przecież likwidacji pociągów InterRegio. A ustawa przyspieszająca otwarcie rynku przewozowego wciąż nie została przyjęta – przypomina.

Dlatego otworzenia formalnego postępowania przez Komisję należało się spodziewać i nie jest to zaskoczeniem. Wynik postępowania wcale nie jest jednak przesądzony, jeśli Polska nie pójdzie na ustępstwa – na przykład otwierając szezej rynek przewozowy. Jak zwraca uwagę ekspert, w przypadku restrukturzacji PLL LOT działania kompensacyjne zostały podjęte przez polski rząd zanim wszczęto formalne postępowanie w tej sprawie.